Hoe staat het eigenlijk met de recycling van windturbines en zonnepanelen?
Het is een onderwerp dat leeft bij de leden van Zeeuwind. Geregeld horen we vragen als: wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van recycling of hoe is het gesteld met de sociale omstandigheden in de mijnen waar de grondstoffen worden gedolven? Reden genoeg om eens in dit onderwerp te duiken.
Zo worden windturbines straks hergebruiktProgrammamanager Rogier Polderman erkent meteen dat ze bij Zeeuwind niet dagelijks met dit onderwerp bezig zijn. “Wij zijn te klein om hierin bepalend te zijn richting de fabrikanten, die grote wereldspelers zijn. Maar onze koepelorganisaties Nederlandse WindEnergie Associatie en Holland Solar houden zich hier namens de sector wel actief mee bezig. En het in Brussel gevestigde WindEurope is zelfs heel actief. Europa profileert zich wereldwijd als kartrekker als het gaat om het steeds meer circulair maken van de hele keten. Dat gebeurt bijvoorbeeld door strengere eisen te stellen. Een achterliggend doel is om de productie te verschuiven van China naar Europa. Als ze in China niet meer aan onze hoge standaarden kunnen voldoen, gaat de productie vanzelf in Europa plaatsvinden.”
Zonnepanelen
Rogier wil graag een onderscheid maken tussen het hergebruiken van materialen en recyclen. “Bij hergebruik wordt een voorwerp opnieuw gebruikt, al dan niet voor een ander doel. Bij recycling wordt een afvalstof omgevormd tot een nieuw product. Bij zonnepanelen kan inmiddels meer dan negentig procent van de materialen worden hergebruikt. Voor die laatste vijf tot tien procent, met name de silicium uit de zonnecellen, is nog veel innovatie nodig om te kunnen recyclen.
Nu wordt dat laatste deel laagwaardig hergebruikt als bijvoorbeeld vulmiddel in beton. Al met al zijn dit veel kleinere afvalstromen ten opzichte van de fossiele industrie. Overigens liggen de meeste zonnepanelen van de ‘eerste lichting’ nu nog op de daken. We verwachten dat richting 2030 een golf aan zonnepanelen, als die eerste panelen het einde van hun levensduur bereiken. Tegenwoordig zit bij de aanschafprijs van een zonnepaneel trouwens al een bedrag ingebouwd voor recycling.”
Tweede leven of recyclen?
Bij windturbines ligt het anders. Een deel van de turbines wordt verkocht aan landen zoals Roemenië, Ierland of Italië, waar subsidie is voor tweedehands turbines. Rogier: “Daar kunnen ze nog vijf tot tien jaar mee, want de levensduur van turbines kan vaak nog verlengd worden. Een andere mogelijkheid is om de turbine af te breken en de onderdelen bewaren om elders te gebruiken bij onderhoud of reparatie. Tot slot is recyclen natuurlijk een optie. Behalve de bladen, is alles opnieuw te gebruiken: koper en andere edelmetalen, metaal en beton. Vaak worden deze materialen ingezet om nieuwe turbines te bouwen, dat heet hoogwaardige circulariteit. Bij de bladen is dat een ander verhaal. Daarover vertelt Paul van Veldhuizen van Sagro in het artikel: Zo worden windturbines straks hergebruikt, meer.
Groter én groener
Tot slot merkt Rogier nog op dat de fabrikanten de afgelopen jaren vooral hebben ingezet op het efficiënter (en daarmee goedkoper) maken van de productie. “Er waren zo snel, zo veel en zo goedkoop mogelijk windturbines nodig om windparken zonder subsidie te kunnen exploiteren. Nu bereiken we de grenzen qua grootte. Logistiek gezien wordt de bouw van een turbine een steeds grotere uitdaging. En ook qua draagvlak, in ons kleine landje zitten we op of over de grens van acceptatie. De evolutie is heel snel gegaan. Hopelijk ontstaat er op vlak van recycling van de bladen een revolutie. Producenten die zeggen: kies voor ons, want onze turbine is honderd procent recyclebaar. De aandacht verschuift dus misschien van nog groter en efficiënter naar ‘groener’. En dat lijkt me een goede zaak.”
Dit artikel komt uit het Zeeuwind Magazine 2022-2, november 2022.